De individuele kwaliteit van de spelers, het budget van de club, en de reputatie van de coach, zijn niet uniek bepalend voor het resultaat.
Dat geldt voor sport, maar ook voor het geostrategische ‘spel’. In een gereguleerde competitie, met spelregels, een scheidsrechter en zijn of haar assistenten, zijn die factoren die ik hierboven noemde sterker van invloed, dan in het niet gereguleerde geostrategische ‘spel’, waar ‘verrassende wendingen’ van relatief onbetekenende ‘spelers’, of een ‘omzetting’ door een ‘coach’, een dramatische invloed kunnen hebben op de uitslag.
Voorspelbaarheid maakt dat een tegenstander beter kan inspelen op het spel dat de tegenstander graag speelt, maar biedt ook aanknopingspunten voor het ontwikkelen van routines binnen een team die je kunt trainen. Achteraf analyseren welk initiatief bepalend was voor het resultaat is nog iets anders dan vooraf bedenken hoe de hazen zullen lopen. Dat ‘beleidsmakers’ in de Verenigde Staten al in 2006 bezig waren met plannen om Moslim-extremisten te ‘stimuleren’ teneinde Syrië binnen de ‘Atlantische’ invloedssfeer te krijgen, zal voor de ‘kijkertjes thuis’ wellicht een verrassende innovatie zijn, maar de Amerikanen waren niet de enigen met plannen.
Net als met de sport, is de ‘beleving’ voor de ‘kijkertjes thuis’ anders dan voor de spelers en de ‘coaches’. Een ‘verrassende omzetting’ komt voor de ‘kijkertjes thuis’ op een ander moment dan voor de direct betrokkenen. De tegenstander kan daardoor volledig verrast worden, of ze hadden al wel een vermoeden. Ze reageren snel, en pareren die zet, waardoor die effectief wordt geneutraliseerd, of zelfs resulteert in een voordeel. Of een ‘omzetting’ die de ‘verrassing’ zou pareren is niet mogelijk, omdat daardoor het verband uit het eigen team zou worden gehaald.
In de ‘autosport’ wordt alles vooraf ‘doorgerekend’, en weet men nog voor het seizoen begint op welk circuit men ‘kansrijk’ is, en op welk circuit niet. Dan nog spelen ‘individuele kwaliteit’, budget en de kwaliteit van de ‘teambaas’ een niet te verwaarlozen rol, vooral bij wisselende omstandigheden als gevolg van weersinvloeden en ‘crashes’, maar zal een team dat ergens onderaan bungelt niet snel op het podium belanden. In het geostrategische ‘spel’ kun je rekenen tot je een ons weegt, maar valt niet uit te sluiten dat een kansloos geachte tegenstrever er met het ‘goud’ vandoor gaat.
Mijn insteek is daarom dat politieke leiders er verstandig aan doen hun ambities in te tomen, en zich te beperken tot het opzetten van een betrouwbare defensie, die alle sectoren van de samenleving raakt. Blijf weg uit de geopolitieke arena. In de praktijk een lastige opgave, waar de ‘kijkertjes thuis’ hen niet zelden ophitsen om de lat juist hoger te leggen.
In het ‘Europa’ dat de basis legde voor de EU, overheerst nu ongenoegen over keuzes die men in landen als Polen of Hongarije maakt die in ‘Brussel’ niet gevreten worden. Waarmee nog niet gezegd is dat die originele groep landen in opperste harmonie leefde voor die ’nieuwkomers’ de sfeer verziekten. Sterker nog, door de ambities van politici van die originele groep niet in te tomen, werd niet alleen de territoriale geestdrift gevoed, maar groeide ook de wens om intern de zaken ‘goed’ te regelen, en harmonie af te dwingen.
Iedereen met spel-inzicht kon weten dat het aartsconservatieve, diep religieuze Polen, en het Hongarije dat ooit in het centrum van Europa, ten tijde van de ‘Hongaars-Oostenrijkse dubbelmonarchie’, triomfen vierde, zouden dwepen met de gedachte ‘Brussel’ ondergeschikt te maken aan hun eigen agenda. Het grote gevaar voor ‘Brussel’ is dat het in de confrontatie niet slechts de greep verliest op die ’nieuwkomers’, maar dat de repressie van originele gevoelens en gedachten in de landen die oorspronkelijk de EU vormden niet toereikend zal blijken om de ’Schone Schijn’ op te houden, waardoor uiteindelijk het héle bouwwerk instort.
Mijn recept voor ‘Europa’ is niet het slopen van dat monument van welvaart en beschaving, maar het bijstellen van de ambities, en preventief verwijderen van bepaalde ‘ornamenten’ die niet bestand zijn tegen de storm die zich ontwikkelt. Maak van die opgeblazen kermisattractie weer een functioneel handelshuis, en investeer in een robuuste defensie. Laat je de kop niet gek maken door een stel vedetten die menen de spelstrategie te mogen bepalen. Als ze geen ‘teamspelers’ zijn, dan zijn ze rijp voor een ‘transfer’. Niet wachten tot ze, net als het Verenigde Koninkrijk, zelf op zoek gaan naar een nieuwe club, maar zet ze maar in de etalage. En wat je zéker niet moet doen, is ze proberen te paaien met de belofte dat het volgend seizoen beslist beter zal gaan, door de ’nieuwe aanwinsten’, zoals Oekraïne of Turkije. Of een terugkeer van ’sterspeler’ Verenigd Koninkrijk. Hou het compact, en investeer in ‘Team-Spirit’. Wie weg wil, meteen buiten de deur zetten.
Dito waar het de NAVO betreft. Die geldverslindende moloch uit de ‘Koude Oorlog’ had vóór de jaren negentig van de vorige eeuw al opgedoekt moeten worden. Dan hadden we nu een ‘Europese’ defensie gehad, niet verstrikt gezeten in oorlogen die door ‘Washington’ werden opgestart, en ons alleen maar vluchtelingen opleverde, en nu dan de eis dat we ervoor betalen op de koop toe. Het idee dat we veilig waren omdat we onder contract stonden bij de ‘Topclub’, was altijd al een illusie. Maar met een nieuwe ‘coach’ in het ‘Witte Huis’ dreigt onze comfortabele positie op de reservebank in gevaar te komen. Dus wat nu? Beginnen we een sigarenwinkeltje, zoals afgedankte voetballers vroeger deden? Of ‘vlammen’ we nog een keer, omdat we te jong en te dynamisch zijn voor het bejaardenteam van de plaatselijke amateurclub?