Nu Oost-Aleppo gevallen is, strijders en hun familie per bus naar Idlib zijn gebracht waar ze zich konden verenigen met hun vrienden van Al Qaida, en legitieme bewoners proberen het verwoeste stadsdeel weer op te bouwen, is 'Syrië' uit het nieuws.
Dat wil niet zeggen dat er niks te melden valt. Het 'Staakt-het-Vuren' houdt redelijk stand, volgens de meeste waarnemers. Al gaat de strijd tegen Al Qaida, en andere terreurorganisaties die internationaal als zodanig erkend zijn, en op 23 januari niet aan de onderhandelingen in Kazakstan deel zullen nemen, onverminderd door. Onder meer om de watervoorziening voor Damascus veilig te stellen, nadat het drinkwater voor de hoofdstad enkele weken geleden werd vergiftigd door 'rebellen'.
De relatieve stilte is mede het gevolg van de machtswisseling in 'Washington', en bij de VN, waar Ban Ki Moon zijn ambities om het batige saldo van zijn rol als 'schoothondje' te verzilveren, met een gooi naar het premierschap in Zuid-Korea, in duigen zag vallen, nadat zijn broer en neef in New York werden aangehouden op beschuldiging van corruptie. Een serieus probleem in dat land, waar de zittende premier om diezelfde reden haar biezen mocht pakken. In hoeverre de Amerikanen hebben gewacht met die aanhouding tot hun vriend Ban niet meer bruikbaar was, is voer voor speculatie.
Hoewel Trump zelf nadrukkelijk de bestrijding van Islamitische terreur als de hoogste prioriteit ziet, en in Rusland eerder een bondgenoot zag dan een tegenstander, komen er recent andere geluiden uit dat kamp. In hoeverre dat simpelweg het 'politieke spel' is, om de hoorzittingen rond de benoemingen van de nieuwe president niet te veel te belasten, zal moeten blijken. De 'Legacy Media' juichen bij elke nieuwe verklaring van een door Trump benoemde minister dat Rusland wel degelijk een vijand is. Maar die hoorzittingen zijn niet de plek waar je de strijd aan moet binden met het establishment. Dus laten we nog even geduld hebben.
De situatie in het Midden-Oosten blijft echter buitengewoon complex. Zoals ook blijkt uit een recent bombardement van een Syrisch vliegveld bij Damascus door Israël. Ten bate van Al Qaida/ISIS, dus. Terwijl ook Erdogan, met de aanvoer van Islamitische extremisten uit het westelijke deel van China, die eerder al in verband werden gebracht met een aanslag in Bangkok, onberekenbaar blijft. Zowel Israël, als het Turkije van Erdogan, zien niets in een seculiere regering met een verhoudingsgewijs liberale grondwet in Damascus. Maar wat ze dan wel willen blijft in nevelen gehuld.
Erdogan wist zich bedreigd door Obama en de Europese NAVO-landen, na de mislukte coup. Dat Rusland er de hand in had dat Erdogan dat overleefde, blijft een gerucht, en niet meer dan dat. De toenadering tussen beide landen, zo kort nadat ze bijna met elkaar in oorlog raakten, na het neerschieten van een Russische jachtbommenwerper die doelen in Syrië had aangevallen, was een staaltje 'Real-Politik' waar menige ideologisch bevlogen commentator het knap moeilijk mee heeft. Het zegt echter niets over de toekomst.
De komende besprekingen in Astana, op initiatief van Rusland, Turkije, Iran en Syrië, waarvoor de 'rebellen' die willen praten zijn uitgenodigd, zonder voorwaarden vooraf, kunnen nooit een finale oplossing genereren. Als er al 'rebellen' op komen dagen. Het grootste probleem voor lieden die zich als vertegenwoordigers van 'gematigde' groepen opwerpen, is hun gezag. Net als in het door ons 'bevrijde' Libië, wemelt het er van de ambitieuze machtswellustelingen. Geen gebrek aan types die zichzelf al in Damascus de troon zien bestijgen. Maar geen van hen heeft de autoriteit om te spreken namens het Syrische volk als geheel. Om nog maar te zwijgen over al die buitenlanders die in Syrië ruim in de meerderheid zijn onder de 'rebellen'. Zelfs volgens het anti-Assad propagandakanaal 'Syrian Observatory for Human Rights' in het liefelijke Engelse Coventry.
Syrië is net zo min een 'burgeroorlog' als al die andere gewapende conflicten in landen waar het westen het 'regime' ten val bracht. Het zijn 'zuiveringsoperaties' ten bate van geostrategische belangen. In hoeverre Trump daar verandering in gaat brengen, en of de nieuwe 'Secretaris Generaal' van de VN, en wellicht nieuwe politieke leiders in Europa, daar verandering in zullen brengen, valt te bezien. 'Geostrategisch' valt samen met 'economisch', en dan is er zeker een kans dat Trump liever een 'deal' sluit, dan dat hij de lange termijn visie van Obama en consorten overneemt, waarin het 'brengen van offers' zo'n cruciale rol speelt. Maar 'economisch' is hier ook het belang van het 'financieel-militair-complex'. En de belangen van die sector, en de mensen die er hun dagelijks brood verdienen, zal hij niet eenvoudig terzijde kunnen schuiven.
Amerikaanse veiligheidsdiensten, en Europese regeringen die nog worden bestuurd door politici die vasthouden aan die lange termijn strategie, ongeacht de kosten voor de eigen burgers, proberen Trump over de rand te duwen. Of hem tenminste zoveel om handen te geven, dat hij aan regeren niet toekomt. Overigens zie je nu ook hoe allerlei mensen die zich in slaap lieten wiegen door Obama c.s. over de macht van de Staat, wakker schrikken nu Trump die capaciteiten erft. Waar Nixon voor werd gedwongen op te stappen, is nu 'normaal'. Sterker nog, waar Nixon over struikelde, zou anno 2017 niet eens in de krant, of op het journaal komen. Daar zette Hillary Clinton haar 'babystapjes' op de glibberige weg naar de top. Als advocaat voor de aanklagers, notabene.
Het lot van Syrië ligt niet in de handen van Assad, of het Syrische volk. Veel meer dan het verdedigen van enkele bevolkingscentra in het land zit er vooralsnog niet in. Toch is dat de moeite waard, en zou het goed zijn als de besprekingen in Astana duidelijk zouden maken hoe alle spelers de toekomst van dat land zien. Als een seculiere rechtsstaat, met een solide, liberale grondwet? Of als een Sharia-bolwerk, waar minderheden slechts het recht hebben om te worden opgeknoopt? Als een 'Soennitische Staat', 'thuisland' voor Palestijnen, grenzend aan de 'Joodse Staat'. Met Iran als exclusief 'Shiitische Staat'. Apartheid in een nieuw jasje.